Λαθροθηρία σε προστατευόμενες περιοχές

Λαθροθηρία, παράνομη αλιεία ή παράνομη υλοτομία διαπράττεται στο 45% των περίπου 200 φυσικών τοπίων που έχουν χαρακτηριστεί μέρος της Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO), όπως καταγγέλλει σε έκθεσή της η μη κυβερνητική οργάνωση Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF).
«Τα είδη που έχουν συμπεριληφθεί στη CITES (τη Σύμβαση για το διεθνές εμπόριο ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας που απειλούνται με εξαφάνιση) πέφτουν θύματα παράνομης απόσπασης στο 45% των φυσικών τοπίων που έχουν χαρακτηριστεί μέρος της Παγκόσμιας Κληρονομιάς», όπως καταγγέλλει η ΜΚΟ.
Σχεδόν το ένα τρίτο των τίγρεων που ζουν σε άγρια κατάσταση στη φύση και το 40% των ελεφάντων της Αφρικής ζουν στα τοπία του καταλόγου της UNESCO. Τα τελευταία αποτελούν ενίοτε τα τελευταία φυσικά περιβάλλοντα για είδη που απειλούνται με εξαφάνιση: αυτό ισχύει για τους ρινόκερους της Ιάβας, στην Ινδονησία, ή την πυγμαία φώκαινα της Καλιφόρνιας, ένα κητώδες που ζει στον Κόλπο του Μεξικού.

Σύμφωνα με την έκθεση, λαθροθηρία ευάλωτων και απειλούμενων ειδών, πρωτίστως των ελεφάντων, των ρινόκερων και των τίγρεων, καταγράφεται σε τουλάχιστον 43 τοπία της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ενώ περιπτώσεις παράνομης υλοτομίας, περιλαμβανομένων και πολύτιμων ειδών χλωρίδας, όπως του ροδόξυλου ή του εβένου, καταγράφηκαν σε 26 τοπία.
Σε ό,τι αφορά την παράνομη αλιεία, αυτή αναφέρθηκε σε 18 από τα 39 θαλάσσια και παράκτια τοπία που συμπεριλαμβάνονται σήμερα στον κατάλογο.
Η WWF υπογραμμίζει ωστόσο ότι κάθε εκτίμηση για το εύρος των δραστηριοτήτων αυτών είναι εξ ορισμού δύσκολη λόγω της παράνομης φύσης τους.

Η λαθροθηρία στα τοπία της UNESCO θέτει σε κίνδυνο τόσο είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, όσο και τις τοπικές οικονομίες, αφού γίνονται πολύ λιγότερο ελκυστικά για τους τουρίστες που θέλουν να θαυμάσουν τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον.
Η WWF εκτιμά ότι η λαθροθηρία των ελεφάντων στερεί κάθε χρόνο από την αφρικανική ήπειρο έσοδα 25 εκατομμυρίων δολάρια (23,5 εκατ. ευρώ) από τον τουρισμό.

Με ετήσια αξία που εκτιμάται πως κυμαίνεται από 15 ως 20 δισ. δολάρια, η αγορά του λαθρεμπορίου ειδών της άγριας πανίδας κατατάσσεται στην τέταρτη θέση παγκοσμίως, υπολειπόμενη μόνο των αγορών των ναρκωτικών, της παραχάραξης και της εμπορίας ανθρώπων, σύμφωνα με την έκθεση της ΜΚΟ.
Σε ό,τι αφορά το παράνομο εμπόριο κατασκευαστικής ξυλείας (ξύλου που προορίζεται για κάθε άλλη χρήση πλην της καύσης για θέρμανση), σε αυτό αποδίδεται το 90% της εκδάσωσης που καταγράφεται στις μεγάλες τροπικές χώρες και υπολογίζεται ότι έχει έσοδα από 30 ως 100 δισεκ. δολάρια τον χρόνο, σύμφωνα με τη WWF. Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι στη λαθροθηρία ειδών που έχουν συμπεριληφθεί στη CITES επιδίδονται τόσο «τοπικοί πληθυσμοί» όσο και «ξένοι εγκληματίες».

Ωστόσο η WWF επισημαίνει ότι πρέπει να γίνεται διάκριση ανάμεσα στη λαθροθηρία «μικρής κλίμακας» από κατοίκους που θέλουν να τραφούν για παράδειγμα, και τη δραστηριότητα «ευρείας κλίμακας από εγκληματικά δίκτυα».
Εξαφάνιση ειδών
Το 20% των ειδών του πλανήτη απειλούνται σήμερα με εξαφάνιση, αλλά το ποσοστό αυτό μπορεί να ανέβει ως το 50% μέχρι το 2100 αν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, σύμφωνα με το Συνέδριο Βιολογικής Εξαφάνισης στο Βατικανό. Σύμφωνα με τον Πωλ Έρλιχ, βιολόγο από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, η καταστροφή του περιβάλλοντος οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στον τρόπο ζωής των πλούσιων δυτικών χωρών.

«Οι πλούσιες δυτικές χώρες καταναλώνουν τους πόρους του πλανήτη και καταστρέφουν τα οικοσυστήματά του με πρωτοφανή ρυθμό. Για παράδειγμα, θέλουμε να χτίσουμε αυτοκινητόδρομους σε παρθένα οικοσυστήματα όπως το Εθνικό Πάρκο Σερενγκέτι στην Αφρική, ώστε να εξορύξουμε περισσότερα σπάνια ορυκτά για τα κινητά μας τηλέφωνα. Αρπάζουμε όλα τα ψάρια από τη θάλασσα, καταστρέφουμε τους κοραλλιογενείς υφάλους και απελευθερώνουμε διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Έχουμε θέσει τις βάσεις για μια μαζική εξαφάνιση ειδών και πρέπει να εξετάσουμε τρόπους να το σταματήσουμε», δήλωσε ο Έρλιχ. Το συνέδριο στο Βατικανό έχει αντικείμενο τις οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές που είναι απαραίτητες για να σωθούν τα είδη του πλανήτη. Οι εργασίες του συνεδρίου θα συνεχιστούν μέχρι την Τετάρτη, εξετάζοντας διάφορα οικολογικά θέματα, υπό την αιγίδα της Παπικής Ακαδημίας Επιστημών και της Παπικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών. «Αν κοιτάξετε τους αριθμούς, είναι σαφές ότι για να υποστηριχθεί ο σημερινός παγκόσμιος πληθυσμός με βιώσιμο τρόπο, θα χρειαστούμε σύντομα άλλο ένα μισό πλανήτη για τους απαραίτητους πόρους. Ωστόσο, η κατανάλωση πόρων γίνει στο επίπεδο των ΗΠΑ, θα χρειαστούμε τετραπλάσιους ή πενταπλάσιους πόρους από αυτούς που είναι διαθέσιμοι σήμερα», πρόσθεσε ο Έρλιχ.
Βιοποικιλότητα
Πρόσφατα, η πρώτη παγκόσμια βάση δεδομένων των δέντρων αποκάλυψε ότι 9.600 είδη δέντρων απειλούνται με εξαφάνιση, από τα συνολικά 60.065 που εντόπισε ότι υπάρχουν.
Η Βραζιλία είναι η χώρα με τον πιο ποικιλόμορφο πληθυσμό δέντρων, με 8.715 είδη, σύμφωνα με την Διεθνή Ομάδα Προστασίας Βοτανικών Κήπων (BGCI). Η Βραζιλία διαθέτει επίσης το μεγαλύτερο αριθμό ειδών δέντρων που συναντώνται μόνο εκεί, με 4.333.
Συνολικά το 58% των δέντρων είναι ενδημικά μόνο σε μία χώρα, με 2.991 είδη να βρίσκονται μόνο στη Μαδαγασκάρη και 2.584 μόνο στην Αυστραλία. Μετά τη Βραζιλία, η Κολομβία είναι η χώρα με τη δεύτερη υψηλότερη ποικιλομορφία, με 5.776 διαφορετικά είδη δέντρων, ακολουθούμενη από την Ινδονησία, με 5.142.
Η BGCI έχει έδρα το Λονδίνο και αντιπροσωπεύει περίπου 2.500 βοτανικούς κήπους σε όλο τον κόσμο. Η ομάδα χρησιμοποίησε δεδομένα από περισσότερες από 500 δημοσιευμένες πηγές για να δημιουργήσει τη λίστα, με κύριο στόχο να παρέχει ένα εργαλείο για τους ανθρώπους που εργάζονται για την προστασία σπάνιων και απειλούμενων ειδών δέντρων, σύμφωνα με την ανακοίνωση της οργάνωσης. Από τα 60.065 είδη δέντρων, μόνο περίπου 20.000 έχουν αξιολογηθεί για την κατάστασή τους, και από αυτά τα 9.600 απειλούνται με εξαφάνιση. Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει πάνω από 300 είδη που είναι άκρως απειλούμενο με λιγότερα από 50 δέντρα να απομένουν στην άγρια φύση. Εκτός από την Αρκτική και την Ανταρκτική, όπου δεν υπάρχουν δέντρα, το μεγαλύτερο μέρος της Βόρειας Αμερικής έχει τη χαμηλότερη ποικιλομορφία, με λιγότερα από 1.400 είδη δέντρων. Η βάση δεδομένων θα ενημερώνεται συνεχώς, καθώς περίπου 2.000 νέα είδη φυτών ανακαλύπτονται κάθε χρόνο.