Στην Αθήνα η διάσκεψη για τη Μεσόγειο

Η διάσκεψη των χωρών της Μεσογείου φιλοξενείται στην Αθήνα μέχρι και την επόμενη Παρασκευή. Λαμβάνουν μέρος 150 εκπρόσωποι από 21 χώρες και αναμένεται η υπογραφή της σύμβασης για την προστασία της Μεσογείου και την βιώσιμη ανάπτυξη των παράκτιων περιοχών.

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη, η Μεσόγειος θάλασσα δέχεται πολλές πιέσεις που σε ορισμένα σημεία επιτείνονται και από το προσφυγικό πρόβλημα.

Ο Αναπληρωτής υπουργός υποστήριξε:

Η Ελλάδα, με πάνω από 15.500 χιλιόμετρα ακτογραμμής, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη ιστορικά, οικονομικά και πολιτισμικά με τη Μεσόγειο θάλασσα. Ως εκ τούτου, αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη διασφάλιση της καλής ποιότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος θεωρώντας το θεμέλιο λίθο πάνω στον οποίο πρέπει να «χτίσουμε» την ανάπτυξη.

Δυστυχώς, η Μεσόγειος είναι μια θάλασσα που δέχεται μεγάλες πιέσεις, πιέσεις που σε ορισμένα σημεία επιτείνονται και από το προσφυγικό πρόβλημα.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι, μέσω της Μεσογείου, διακινείται το 30% κατ’ όγκο του δια θαλάσσης παγκόσμιου εμπορίου, από και προς τα περισσότερα από 450 λιμάνια της, καθώς και το ένα τέταρτο του δια θαλάσσης μεταφερόμενου πετρελαίου παγκοσμίως. Στις ακτές της το 1975 κατοικούσαν 95 εκατομμύρια. Σήμερα, κατοικούν πάνω από 155 εκατομμύρια, αριθμός που διπλασιάζεται κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου. Η κάλυψη των δομημένων περιοχών σε αρκετές παράκτιες περιοχές της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας στην παράκτια λωρίδα του πρώτου χιλιομέτρου υπερβαίνει το 50% (στη Ισπανία το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 80%). Ο μισός αλιευτικός στόλος της ΕΕ δραστηριοποιείται στη Μεσόγειο. 

Οι πιέσεις αυτές οξύνονται λόγω του χαμηλού ρυθμού ανανέωσης των υδάτων αλλά και της μη ορθής διαχείρισης των απορριμμάτων, σε αρκετές χώρες του Νότου (και όχι μόνο), δεδομένου ότι ένα από τα σημαντικά προβλήματα είναι αυτό των θαλάσσιων απορριμμάτων, το 80% των οποίων προέρχεται από χερσαίες πηγές. Πρόσφατες, μάλιστα, μελέτες αναφέρουν ότι περισσότερα από 650 είδη θαλάσσιων οργανισμών επηρεάζονται δυσμενώς, σημειώνοντας αύξηση 40% σε σχέση με 15 χρόνια πριν.

Καθοριστικός παράγοντας για την εκπλήρωση των παραπάνω υποχρεώσεων είναι η περιφερειακή συνεργασία στο πλαίσιο της Σύμβασης της Βαρκελώνης στην οποία η Ελλάδα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Όμως, στη Μεσόγειο υπάρχουν πάνω από είκοσι παράκτια κράτη με ανόμοια επίπεδα ανάπτυξης, ενώ υφίστανται και πολιτικές διαφωνίες ακόμη και για την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων και των θαλάσσιων ζωνών αφού τέσσερα από αυτά δεν έχουν κυρώσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Κατά τη διάρκεια των τεσσάρων ημερών που θα λάβει χώρα η διάσκεψη αναμένεται η συζήτηση και υιοθέτηση σημαντικών κειμένων και στρατηγικών για τη Μεσόγειο, όπως η Μεσογειακή Στρατηγική για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη αναφορικά με τη χάραξη οδικού χάρτη για τη βιώσιμη ανάπτυξη στη Μεσόγειο τα επόμενα 10 χρόνια, η Μεσοπρόθεσμη στρατηγική για το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης κ.α.. Συνολικά θα υιοθετηθούν 21 αποφάσεις σε θέματα όπως:

·        η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή,

·        η πρόληψη και η αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης από τα πλοία,

·        οι εξορύξεις στα διεθνή ύδατα

·        η αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης από σκουπίδια,

·        η βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση,

·        οι περιβαλλοντικά φιλικές πόλεις,

·        η προστασία των κητωδών και των κοραλλιογενών υφάλων,

·        τα εισβολικά ξένα είδη

·        η διαχείριση των παράκτιων περιοχών,

·        οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές κλπ.

Η σπουδαιότητα της διάσκεψης ενισχύεται από το γεγονός ότι συμπίπτει με την 40η επέτειο της Σύμβασης της Βαρκελώνης και της λειτουργίας του Μεσογειακού Σχέδιο Δράσης του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP/MAP), του οποίου η Συντονιστική Μονάδα-Γραμματεία της Σύμβασης της Βαρκελώνης φιλοξενείται στην Αθήνα από το 1981 και αποτελεί τον μόνο οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών που έχει έδρα στη χώρα μας.

Επίσης, η σημασία της διάσκεψης ενισχύεται και λόγω των παγκόσμιων εξελίξεων, όπως η συμφωνία που επετεύχθη για την κλιματική αλλαγή στο Παρίσι και η υιοθέτηση της Agenda 2030 από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, στον πυρήνα της οποίας βρίσκονται οι 17 στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης (Sustainable Development Goals), οι οποίοι για πρώτη φορά είναι δεσμευτικοί, καθολικοί και εφαρμόσιμοι σε όλα τα κράτη.

Γνωρίζουμε όλοι τη μεγάλη ιστορική σημασία της περιοχής της Μεσογείου, του πληθυσμού και της κουλτούρας της. Με αυτό ως δεδομένο, πρωταρχικός στόχος της Ελλάδας είναι η επίτευξη αποτελεσματικής συνεργασίας με όλες τις μεσογειακές χώρες σε ένα πλαίσιο που ευνοεί την ανάπτυξη συνεργασιών και συνεργειών.

Προσβλέπω και ενθαρρύνω την υιοθέτηση  της Διακήρυξης των Αθηνών κατά το Υπουργικό σκέλος της Συνόδου, η οποία θα αποτελέσει το επισφράγισμα  της διάσκεψης και ευκαιρία  για να επιβεβαιώσουμε τη δέσμευση μας για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων και την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης με όρους περιβαλλοντικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς εντός του πλαισίου των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης σύμφωνα με την Agenda 2030 που έχουν συμφωνηθεί σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών.

Κλείνοντας θα ήθελα να ευχηθώ να ξαναγίνει η Μεσόγειος εκτός από φυσική γέφυρα ανάμεσα σε τρεις Ηπείρους (Ευρώπη-Ασία-Αφρική), σταυροδρόμι πολλών πολιτισμικών, ανθρώπινων και οικονομικών ανταλλαγώ και  βασικός παράγοντα για την επίτευξη της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη.

Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω όσους έχουν βοηθήσει στη διοργάνωση της επικείμενης διάσκεψης και ιδίως τα στελέχη του Υπουργείου, τη Γραμματεία της Σύμβασης της Βαρκελώνης, και όσους συνδράμουν στην κάλυψη των εξόδων της διοργάνωσης – ιδίως την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ίδρυμα Νιάρχου, χάρις τη χορηγία του οποίου εξασφαλίσαμε ότι η σημαντική αυτή διάσκεψη διεξάγεται χωρίς κόστος για το δημόσιο.